نسبت میان وحی و تجربه دینی

هدف اصلی این تحقیق جستجو و یافتن پاسخ درست و مناسب به این پرسش است که چه نسبتی میان وحی و تجربه ی دینی که دگر اندیشان و نو اندیشان آن را به عنوان خاستگاه دین پذیرفته اند، وجود دارد. آیا می توان وحی الهی را همان تجربه ی دینی پیامبر دانست و به یکسان انگاری وحی و تجربه ی دینی حکم کرد؟ برای یافتن و رسیدن به پاسخ دقیق بر آن شدیم تا تجربه ی دینی را با توجه به عوامل، زمینه ها ی پیدایش و خاستگاه آن در اندیشه اندیشمندان و فیلسوفان دین شناس و علل نگرش تجربی آنان به وحی؛ مورد بازیابی و باز خوانی قرار دهیم. همچنین نیازمند آن بودیم که وحی الهی حقیقت و ویژگی های آن را با عنایت به تفاسیر گوناگون از آن در فرهنگ اسلامی و مسیحی بشناسیم. این بحث را در چهار فصل پی خواهیم گرفت. در فصل اول به کلیات پرداخته، مفهوم شناسی مسأله، پشینه ی تحقیق، ضرورت، اهداف و فرضیه های تحقیق، بیان شده است. در فصل دوم بحث تجربه ی دینی را در فرهنگ غرب، (زادگاه و محل پرورش آن) به کاوش و تحقیق گرفته ایم. در این فصل مباحثی چون عوامل پیدایش تجربه ی دینی و دیدگاه های گوناگون در این عرصه را با استفاده از منابع اسلامی به ارزیابی و تحلیل کشیده ایم. در فصل سوم به تبیین حقیقت وحی در فرهنگ اسلامی و مسیحی و کاربردهای واژه ی وحی پرداخته ایم. در فصل چهارم نگاه تجربه گرایانه به وحی الهی و نسبت وحی و تجربه ی دینی در اندیشه اسلامی و مسیحی را تبیین و تحلیل کرده و یکسان انگاری وحی و تجربه ی دینی را به چالش کشانده است. در نهایت نگاهی به بسط تجربه ی نبوی دوخته و آن را به دور از صواب دیده است. و فرضیه های زیر را به دست آورده است: 1. وحی و تجربه ی دینی تغایر ذاتی دارند. 2. وحی نوعی رابطه ای مرموز و پجیده میان خداوند و پیامبرمی باشد. 3. تجربه ی دینی نوعی مواجهه با موجود مافوق طبیعی است. 4. وحی خاستگاه الهی و آسمانی دارد. قابل ارجاع و تحویل به تجربه ی دینی نیست. 5. نگرش تجربی به وحی در مسیحیت بر اساس ضرورت ها و عواملی به وجود آمد که در عالم اسلام زمینه ندارند.